در حوزه ساختمان، نرخ نوسازی و بهبود بهره‌وری انرژی از رشد ساخت‌وساز عقب مانده و ضعف در اجرای مقررات و کمبود ابزارهای مالی مقرون‌به‌صرفه، مانع از اجرای بازسازی‌های ضروری شده‌اند. در بخش زمین و کشاورزی، جنگل‌زدایی و تخریب اراضی در مناطقی که سیاست‌گذاری ضعیف و گزینه‌های معیشتی پایدار محدود هستند، ادامه دارد. همچنین مدیریت خاک و کاهش انتشار متان نیازمند اقدامات سریع و قابل توسعه است. در زمینه حذف کربن، چه از طریق راهکارهای مبتنی بر طبیعت و چه فناوری‌های مهندسی‌شده، سطح فعلی اقدامات بسیار پایین‌تر از نیازهای مسیرهای خنثی‌سازی تا نیمه قرن است.
حذف دی‌اکسیدکربن: از گزینه فرعی تا ضرورت راهبردی
یکی از محورهای برجسته گزارش، تأکید بر حذف فناورانه دی‌اکسیدکربن (CDR) به‌عنوان یک ضرورت راهبردی است. حتی در صورت کاهش شدید انتشار، انتشارات در بخش هایی که کاهش انتشار با سختی رو به روست، پابرجا باقی خواهند ماند و حذف کربن برای دستیابی به اهداف خالص صفر ضروری خواهد بود. از اینرو مسیرهای اصلی حذف کربن شامل جذب مستقیم از هوا (DAC)، زیست‌انرژی با جذب و ذخیره کربن (BECCS) و تسریع کانی‌سازی معرفی شده و بر لزوم توسعه مسئولانه این فناوری‌ها تأکید می شود. این گزارش بیان می کند که سطح فعلی استقرار این فناوری‌ها بسیار پایین‌تر از نیازهای پیش‌بینی‌شده است و بدون سیستم‌های دقیق اندازه‌گیری، گزارش‌دهی و راستی‌آزمایی، اعتبار ادعاهای حذف کربن زیر سؤال خواهد رفت. برای مدیران، این به معنای ادغام CDR در راهبردهای اقلیمی، سبد سرمایه‌گذاری و چارچوب‌های مدیریت ریسک است. سازمان‌هایی که توان ارزیابی، قرارداد و نظارت بر پروژه‌های حذف را توسعه دهند، در برابر مقررات آینده و انتظارات ذی‌نفعان آماده‌تر خواهند بود.
تأمین مالی و حکمرانی اقلیمی
این گزارش، تأمین مالی اقلیمی را هم‌زمان به‌عنوان یک محرک و یک مانع معرفی می‌کند. با وجود رشد سرمایه‌گذاری‌های اقلیمی در سطح جهانی، این منابع هنوز ناکافی و به‌طور نابرابر توزیع شده‌اند. کشورهای در حال توسعه با شکاف‌های مالی جدی مواجه‌اند و سرمایه‌گذاران خصوصی همچنان در ورود به حوزه‌های پرریسک مانند سازگاری یا فناوری‌های نوظهور محتاط هستند. لذا افزایش چشمگیر منابع مالی ترجیحی، توسعه ابزارهای ترکیبی و سیاست‌های کاهش ریسک برای جذب سرمایه خصوصی بسیار اهمیت دارد. در حوزه حکمرانی نیز، بر شفافیت، مشارکت و پاسخگویی در فرآیندهای تصمیم‌گیری تأکید شده و تقویت نهادهایی که سیاست‌های ملی را با اهداف جهانی همسو می‌کنند، بسیار ضروری خواهد بود. برای مدیران، این به معنای بازنگری در تخصیص سرمایه، تعامل مؤثر با ذی‌نفعان و بازتعریف مسئولیت‌ها در پرتو ریسک‌ها و فرصت‌های اقلیمی است.
جمع‌بندی و چشم‌انداز راهبردی
بدین ترتیب با توجه به ارزیابی گزارش «وضعیت اقدام اقلیمی ۲۰۲۵»، باید گفت که، با وجود حرکت شاخص‌ها در مسیر درست، هیچ‌یک از ۴۵ شاخص کلیدی مطرح شده، تا سال ۲۰۳۰ در مسیر تحقق کامل قرار ندارند که شامل حوزه‌های حیاتی مانند تولید برق، حمل‌ونقل، صنایع سنگین و کاربری زمین می‌شود. سرعت و مقیاس تغییرات بسیار کمتر از میزان مورد نیاز است و پنجره اقدام مؤثر به‌سرعت در حال بسته شدن است. بنابراین، بدون شتاب فوری و هماهنگ، هدف ۱.۵ درجه از دست خواهد رفت و پیامدهای آن برای اکوسیستم‌ها، اقتصادها و رفاه انسانی غیرقابل بازگشت خواهد بود. ای اینرو از دولت‌ها، کسب‌وکارها و جامعه مدنی خواسته می‌شود که از مرحله تعهدات عبور کرده و وارد فاز اجرا شوند. چرا که این گذار نه‌تنها به راه‌حل‌های فنی بلکه به تحول فرهنگی و نهادی نیاز دارد. گزارش نیز بر اهمیت تغییر سیستمی تأکید می‌کند؛ تغییری که هنجارها، مشوق‌ها و رفتارها را در سراسر اقتصادها دگرگون می‌سازد. اصلاحات سیاستی، توسعه زیست‌بوم‌های نوآوری، مشارکت‌های عمومی-خصوصی و بسیج شهروندان از جمله اهرم‌های کلیدی این تحول هستند.
بنابراین، اکنون اقدام اقلیمی دیگر یک دغدغه جانبی نیست، بلکه یک الزام راهبردی مرکزی است. سازمان‌ها باید تاب‌آوری اقلیمی و کاهش انتشار را در مدل‌های عملیاتی، زنجیره تأمین و روابط مشتریان خود نهادینه کنند. همچنین باید برای آینده‌ای آماده شوند که در آن عملکرد اقلیمی به‌اندازه عملکرد مالی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. در واقعیت، پنج سال آینده تعیین خواهد کرد که آیا جهان هنوز می‌تواند وعده یک سیاره قابل زیست را محقق کند یا خیر. زمان اقدامات تدریجی به پایان رسیده است. آنچه اکنون نیاز است، اقدام جسورانه، هماهنگ و پاسخگوست و این باید از رأس سازمان‌ها آغاز شود.
منبع:
STATE OF CLIMATE ACTION 2025, World Resources Institute
